„Choroba trzewna jest enteropatią jelita cienkiego o podłożu immunologicznym, charakteryzuje ją zanik struktury kosmków z kompensacyjnym przyrostem krypt oraz masywny naciek limfocytarny w obrębie blaszki właściwej błony śluzowej po wprowadzeniu glutenu do diety”.

Może rozwinąć się w każdym wieku u osób posiadających genotyp HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. Po spożyciu glutenu zostają aktywowane procesy autoimmunizacyjne, które prowadzą do produkcji swoistych przeciwciał i uszkodzenia błony śluzowej jelita.1

Jedynym sposobem leczenia celiakii jest dożywotnie stosowanie diety bezglutenowej. Nieprzestrzeganie diety oraz nieświadome przyjmowanie produktów zawierających nawet małe ilości glutenu prowadzi do wyniszczenia pacjenta i nawrotu zmian endoskopowych w jelicie cienkim. Należy podkreślić ważną rolę, jaką ma tutaj do wykonania dietetyk. Edukacja żywieniowa odgrywa kluczową rolę w procesie zaadoptowania się pacjenta do nowej diety. Ze względu na rozpowszechnienie w Polsce glutenu w produktach spożywczych, które nie kojarzą się ze zbożami glutenowymi, wprowadzenie w życie nowych zaleceń może początkowo sprawiać wiele problemów.

Szacuje się, że 85% osób z chorobą trzewną dobrze reaguje na wprowadzenie diety bezglutenowej. Znacząca poprawa kliniczna następuje zwykle już po kilku dniach, na poprawę histologiczną należy czekać znacznie dłużej. Powinno się brać pod uwagę, że regeneracja kosmków jelitowych jest procesem długotrwałym. Może zająć od 3 do 12 miesięcy czasu, niektóre źródła podają, że nawet dwa lata. Przyczyną braku poprawy może być nieświadome spożywanie glutenu, bądź też nieodwracalna hipoplazja błony śluzowej, która występuje stosunkowo rzadko i tylko u osób z chorobą nieleczoną przez wiele lat chorobą trzewną.

Należy podkreśli, że stosowanie diety bezglutenowowej bez diagnostyki w kierunku celiaki jest niewłaściwe i niebezpieczne dla zdrowia. Dieta ta powinna być stosowana po konutacji z lekarzem pod konrolą dietetyka.

1.Cukrowska B, Szaflarska-Popławska A. Patogeneza i objawy choroby trzewnej. Standardy Medyczne / Pediatria 2015; 12: 945-949.